Als je kinderwens onvervuld blijft

Sommige vrouwen krijgen geen kind, terwijl ze wel graag moeder hadden willen worden. Het lukte niet om zwanger te raken, ze wachtten op een geschikte partner die niet kwam, ze waren er zélf pas klaar voor toen het te laat was – of er was een heel andere reden. Op een dag wisten ze: oké, ik ben geen moeder, en ik ga het niet worden ook. En nu?

Vrouwen zonder kind zijn niet zeldzaam – een op de vijf vrouwen in Nederland krijgt geen kind. Voor de een is dat een vanzelfsprekende keuze, bij de ander kwam de beslissing na veel wikken en wegen tot stand. Maar er zijn ook vrouwen die heel zeker wisten dat ze graag moeder wilden worden, en bij wie er toch geen kindje komt. Geldt dat voor jou, dan moet je afscheid nemen van een wens, en van een toekomstbeeld.

Plan B

Dat doet pijn, en het kost tijd. Je moet niet alleen in het reine zien te komen met het feit dat je geen moeder wordt, maar ook op een nieuwe manier naar je toekomst gaan kijken. Bij een leven met kinderen had je een plaatje in je hoofd, bij een leven zónder kinderen een vraagteken. Er is nieuwe ruimte ontstaan, hoe ga je die invullen? Wat is je plan B?

Ook journalist en schrijver Liesbeth Smit had niet echt een beeld bij een leven zonder kinderen. Op haar 34ste leek het erop dat ze moeder zou worden, maar het liep anders: ze kreeg een miskraam en niet lang daarna verbrak haar partner de relatie. Het kostte tijd om zichzelf weer op te rapen, nieuwe liefdes waren het niet helemaal en voor ze het wist was ze begin veertig. Van een kind was het niet meer gekomen.

Tweede helft

In haar boek ‘Echte vrouwen krijgen een kind’ vertelt Smit hoe die hobbelige weg leidde naar ‘de tweede helft’, de periode van haar leven waar ze nú inzit. Een heel gelukkige tijd eigenlijk, ook al had ze zich daar een paar jaar geleden niks bij kunnen voorstellen. En een tijd die begon met een groot gevoel van opluchting. Want het was fijn om eindelijk de deur van die ‘wachtkamer’ (het kan nog, of ben ik echt te laat?) achter zich dicht te trekken en te besluiten: oké, ik ben en word geen moeder. ‘Dat gevoel was vergelijkbaar met een onbekende stad binnenlopen, na een lange wandeling. Alles is nieuw, je weet niet precies waar je bent en je moet eerst maar eens zorgen dat je een slaapplek en wat te eten vindt. Maar je bént er. En je kunt eindelijk opnieuw beginnen.’

Zie je ertegenop, die tweede helft, dan is het volgens Smit zinvol om jezelf daar een paar vragen over te stellen. ‘Waar zie je precies tegenop? Denk je dat je eenzaam wordt? (…) Je faalt als vrouw? Je nooit gelukkig wordt?’ Ze raadt aan om je overtuigingen en angsten ongefilterd op te schrijven en te onderzoeken: zijn ze terecht, zijn ze waar? En ook: zijn ze waar voor jóu – want het kan zijn dat je je onbewust de overtuigingen van anderen eigen hebt gemaakt.

Rijk leven

Een leven zonder kinderen kan een heel rijk leven zijn, daar is ook Lisette Schuitemaker van overtuigd. In haar boek ‘Gelukkig zonder kinderen’ laat ze vrouwen én mannen aan het woord over hun leven zonder kinderen. Bij de een was het een keuze, bij de ander kwamen er door omstandigheden geen kinderen.

Schuitemaker en Smit vonden zingeving in andere dingen, en raden het (andere) ongewenst kinderloze vrouwen ook aan. Misschien liggen ze voor de hand: een baan vinden die je voldoening geeft bijvoorbeeld, jezelf blijven uitdagen door nieuwe dingen te leren, investeren in vriendschappen.

Maar gelukkig zijn als vrouw zonder kind zit ‘m misschien niet zozeer in al die concrete dingen die je kunt doen, maar in iets wat dieper ligt. Schuitemaker ontdekte dat de meeste kinderloze mensen (zijzelf incluis) drie eigenschappen ontwikkeld hadden. Ze waren initiatiefrijk geworden, want ‘zonder een of meer mini-me’s die met hun programma’s het onze bepalen, ligt de bal van waar we wonen en hoe we ons werk en onze tijd indelen helemaal bij ons.’ Ze waren ook ‘zelfbepalend’: ze hadden geleerd goed te kijken in welke richting hun ‘innerlijke kompas’ wees. En ze hadden uiteindelijk, hoe rijk hun sociale levens ook, geleerd het fijn met zichzelf te hebben.

Meer lezen?

‘Echte vrouwen krijgen een kind. De stille revolutie van de niet-moeder,’ Liesbeth Smit, Nijgh en Van Ditmar (2019).
‘Gelukkig zonder kinderen,’ Lisette Schuitemaker, Unieboek Het Spectrum (2019).